تبرزین 3300 ساله ایلامی
این تبرزین ایلامی در نیایشگاهی باستانی نزدیک به زیگورات چغازنبیل کشف شده است و نام «اونتاش ناپیریشا» پادشاه سر‌شناس ایلامی بر آن نقش بسته است. این تبرزین که دسته آن به شکل یک گراز وحشی پرداخته شده هدیه‌ای از جانب پادشاه ایلام به خدایان بوده است. «اونتاش ناپیریشا» که در جنگ با پادشاهی بابل به پیروزی‌های مهمی دست یافته بود اسلحه‌های گرانبهای سنگی و فلزی فراوانی را به نیایشگاه های ایلامی پیشکش می‌کرده است. نام «کریشنا» و «ایشنیکراب» دو ایزدبانوی ایلامی بر این تبرزین نگاشته شده‌اند تا از پادشاه ایلام حفاظت کنند.
این گنجینه متعلق به سده چهاردهم پیش از میلاد است و امروزه در موزه لوور پاریس نگهداری می‌شود

چهار اثر زیر در آکروپولیس شوش کشف شده اند. اثر نخست و سوم بخشی از اشیایی هستند که به صورت گروهی در مکان بسیار محدودی در نزدیکی نیایشگاه اینشوشیناک گرد هم جمع آوری شده بودند. گمان می رود اینها بخشی از هدایایی بود که به این نیایشگاه آورده می شد. اثر دوم شیری است که به صورت نگهبان جلوی در نیایشگاه نصب شده بوده. سه اثر نخست متعلق به دوره ی ایلامی میانه است و بین 3500 تا 3200 سال قدمت دارد. اثر چهارم با 4100 سال قدمت تعلق به هزاره ی سوم پیش از میلاد است. این آثار اکنون در موزه ی لوور قرار دارند.
اینشوشی ناک:اینشوشیناک در دوران ایلام میانه خدای نگهدارنده شهر شوش بوده‌است. زیگورات چغازنبیل به او پیشکش شده بود.اینشوشیناک خدای جهان مردگان بوده‌است. فردی که می‌مرده ایشنی کاراب و لاگمال به سوی روح او آمده و او را می‌پذیرفته‌اند و اینشوشیناک داوری در مورد مردگان را انجام می‌داده‌است. در متون دادگاهی که از ایلام به جا مانده شهود تقریباً همیشه به وسیله دو خدا معرفی می‌شوند: ناهونته که خدای خورشید بوده و اینشوشیناک. از این دو به عنوان خدایان نور و تاریکی یا به عبارتی زمین و قلمرو مردگان یاد می‌شود. ناهونته به معنای آفریننده روز است که خدای ویژه اجرای احکام نیز بوده‌است. تا وقتی که افراد حتی شاهان در نور و زمین هستند وفادار به خدای خورشید هستند و به محض اینکه می‌میرند و به قلمرو سایه‌ها می‌روند بنده و رعایای اینشوشیناک می‌شوند که داور مردگان بوده‌است.

اونتاش ناپیریشا یا اونتاش گال یا اونتاش هوبان , پادشاه بزرگ ایلامی و بنیانگذار زیگورات چغازنبیل است. او در سنگ نوشته ای نام خود را به عنوان بر پا دارنده این زیگورات جاودانه کرده‌است. اونتاش گال نوهٔ پاهیر ایشان بنیانگذار این سلسلهٔ شاهی در ایلام بود.

او در سال ۱۲۶۵ پ.م، به فرمانروایی ایلام رسید و شهری جدید به نام اونتاش بنا کرد و در آن زیگورات برپا ساخت. اونتاش گال در این کتیبه به جز پرستش خدای اینشوشیناک اهداف دیگری را نیز برای ساخت زیگورات بیان می‌کند، اما هنوز باستان شناسان نتوانسته‌اند به معنای دقیق جملات او پی‌ببرند. بسیاری معتقدند راز اهداف دیگر او از بنا کردن زیگورات در چهار بنای کوتاه استوانه‌ای شکل که در اطراف زیگورات قرار دارند نهفته‌است.
با به حکومت رسيدن اونتاش نپيريشا, چغازنبيل به عنوان پايتخت مذهبي و سياسي ايلامي‌ها در نزديکي رود دز ساخته شد و دوراونتاش (Dur Untash) ناميده شد. دوراونتاش به معناي قلعه‌ي اونتاش است. در بعضي از متون به خط ميخي اين شهر ال‌اونتاش (Ul Untash) ذکر شده که به معني شهر اونتاش است.